Warm menselijk communiceren in een land vol kou

2953 woorden

Voorval in Amstelveen. Een man bumperkleeft mijn auto. Ik spreek hem aan bij het stoplicht, ik zeg dat ik dat niet prettig vind, vraag om afstand, vind het onveilig, voel me opgejaagd zo. Man memoreert dat ik eerder mijn richting niet tijdig had aangegeven en dat het voor hem nu 1 – 1 stond. Hoe verbazing- en lachwekkend. Ik kon de schaterlach dan ook niet onderdrukken en suggereerde:

“Laten we onze emoties niet mee de weg op nemen”. Voor deze man was het echter bittere ernst geweest, ik had niet gedaan hoe het hoort, hij had het zo te zien zich persoonlijk aangetrokken dat ik niet tijdig voor rechtsaf had aangegeven (alsof dat werkelijk iets had uitgemaakt, hij had toch voor mij moeten wachten ivm voorrang) en vervolgens had hij mij fysiek bedreigd door dicht achterop te rijden en mij zo te beïnvloeden, terwijl ik nota bene ook nog kinderen aan boord had. Hoe gevaarlijk. Hoe onnadenkend. Hoe kinderachtig eigenlijk.

Wat zegt mij dit...?

Ik trek dit breder. Ik zie dit overal. Het getuigt mijns inziens van een kinderachtigheid. Kleinzielig gedrag in volwassen mensen. Niet alleen bij deze man, want dit is slechts een voorval dat ik mocht meemaken. Ik zie onvolwassen gedrag bij ie-der-een; overal om mij heen.

Visie: ieder z’n eigen wereldbeeld

Dat kan aan mij liggen. Dit is mijn visie; ik zie alleen wat ik te zien en te leren heb in dit leven. Daarom beschrijf ik mijn wereld, de wereld hoe ik hem zie. Ik zie niet wat een ander ziet. Jij ziet alleen wat jij te leren hebt in dit leven, je ziet het net zo lang tot je er lering uit getrokken hebt en verder kunt. Dat voorbehoud heb ik hier te maken dus.

Hoe dan wel? Geweldloos communiceren

Hoe zouden we ons kunnen uiten zonder emotioneel te worden naar een ander of zelfs te bedreigen?

Er bestaat een ik-ik-jij-methode. Dat gaat zo.

*Eerste “ik”: dit valt mij op, waarbij je exact de aanleiding van je opmerking beschrijft. Dat kan zijn: “ik merk op” of “ik stoor mij aan”.

*Tweede “ik”: beschrijf hoe dat voor mij is. Ik beschrijf wat ik voel en wat ik wil, oftewel mijn gevoel en mijn behoefte.

*de “Jij”: hoe is dat voor jou? Zo betrek je de ander in iets wat jij bespreekbaar wilt maken.

Dit werkt heel simpel en heel krachtig en is vooral ter zake. Het geeft ons de gelegenheid om exact te verwoorden waar het ons nu eigenlijk om gaat zonder kinderachtigheid te etaleren. Het vraagt wel dat je ergens de tijd voor neemt.

Voorbeeld: “Ik zag dat je erg dicht achter mij reed; mij bumper-kleefde. Ik voelde me er onrustig bij en merkte dat ik zo mijn aandacht niet goed bij de rest van het verkeer kon houden. Met twee kinderen aan boord gaf me dat angst. Ik wil graag dat je afstand houdt zodat ik ongehinderd mijn eigen ruimte kan innemen en veilig door het verkeer kan rijden. Hoe is dat voor jou?”

Zo praat je als een volwassene onberispelijk en op gelijkwaardig niveau en probeert tegelijk die ander ook naar een volwassen niveau te krijgen, in plaats van het veel gebezigde “Van ouder naar kind” te praten, belerend dus, want dan schiet de ander hoogstwaarschijnlijk in de verdediging of in de aanval en is de mogelijkheid tot een dialoog opeens verdwenen. Dat heb je dan eerst weer te repareren.

Gouden feedback

Een andere manier van prettig communiceren is “de gouden regels van feedback”: ik geef aan wat er goed gaat en daarna wat er beter kan – en meer niet. Je creëert draagvlak voor je boodschap door eerst contact te maken. Je stemt af op de ander want je ziet méér dan alleen wat jou hindert! De ander voelt zich gezien.

Voorbeelden van gouden feedback:

De man die zijn fiets vlak voor een winkeldeur zet: “Mooie fiets zeg! Als u ‘m iets opzij zet, kunnen mensen makkelijker naar binnen lopen”.

De man die vanaf één hoog schreeuwt dat de net geparkeerde auto bijna in zijn keuken staat: “Meneer, ik vind het heel goed van u dat u zegt wat u niet bevalt. Ik hou graag rekening met u. Toch was uw boodschap niet meteen duidelijk. U kunt mij gewoon vragen om iets achteruit te gaan. Dat doe ik graag voor u. Zo blijft het bespreekbaar. Ik zette de auto eigenlijk zó neer om meer ruimte te geven aan anderen, maar ik zal hem op uw verzoek verzetten.”

De winkeljuffrouw die mij ooit uit de hoogte berispend toesprak omdat mijn kinderen ongevraagd naar het toilet liepen om er water te drinken kun je zeggen: “Heel goed dat u hen om toestemming daarvoor vraagt. Vragen stellen opent vaak deuren. Wilt u het daarbij laten en zich verder niet bemoeien met mijn privéleven? Dat is uw zaak niet. Ze zijn hier eerder geweest en toen mocht dat wel, ze zagen er geen probleem in. U laat mij nu erg schrikken. U klinkt eigenlijk heel belerend. Dat hoeft zo niet. Het is uw zaak dat u een vraag wilt horen en niet om mij zo belerend te corrigeren, als een ouder naar een kind dat soms doet. Het zijn ten slotte maar kinderen die hier eerder geweest zijn en de weg kennen – u kent mij ook immers – dus wat is het probleem nu eigenlijk?”

Zo erg was het toch niet?

Ik bedacht dit moois ook pas na afloop. Relativeren brengt een hoop vreugde. Door ons zulk gedrag aan te wennen, ontstaat wellicht een andere omgangsvorm en hopelijk een andere omgangs-norm.

De bumperklever zeg ik voortaan: “U ziet er uit als een verstandig iemand. Was dit het waard? Als je meer afstand houdt, hinder je me niet. Ik schrik ervan. Zo erg was dat toch niet?”

Een bumpersticker met de tekst “Slow down! Really, I’m on vacation” is niet altijd voldoende 

Nooit ongevraagd advies geven?

Ten slotte las ik ooit, “men dient nooit ongevraagd advies te geven, alleen advies geven als dat gevraagd wordt of in geval van nood”. Ik vind: je kunt wel suggereren dat jou iets opvalt en vragen of jouw visie welkom is. Zo kun je dingen bespreekbaar maken. Het sluit aan op de ik-ik-jij-methode. Je breekt in op een nette manier. Zo dienen managers ondergeschikten aan te spreken, en ook omgekeerd. Omdat het neutraliteit nastreeft en zich boven kinderachtigheid verheft. Ik zie het als “grootzielig gedrag”.

Rol van de ego

Dit gaat nog niet altijd goed. Enerzijds omdat soms ons ego de ander iets wil duiden waar die ander niet op zit te wachten. Vanuit een opleiding of “hoe het hoort”. Anderzijds omdat sommigen proberen onder een gesprek uit te komen als ze de bui al zien hangen. Vaak ontstaat dit uit angst; angst om een verwijt te krijgen bijvoorbeeld, vooral als wij dat ons hele leven al gewend zijn zo. Je kunt iemand soms geruststellen door te zeggen, dat je alleen je gevoel wilt delen naar aanleiding van wat je is opgevallen omdat je anders niet met zo iemand kunt omgaan. Een korte inleiding dus, om verbinding te maken met de ander. Hopelijk zal iemand de authenticiteit waarderen en je aanhoren. Werkt ook dat niet, dan kun je zo iemand verder beter ontlopen. Je kunt niet iedereen “bereiken”. Helaas zijn er zo velen. Echter, het Aquarius tijdperk is begonnen, het tij is aan het keren – dus blijf proberen. Hoe iemand gister was is geen garantie voor zijn gedrag van vandaag…

“Niemand kan jouw dag voor je verpesten, alleen jijzelf”

Wat levert mij dit op?

Als je je rot voelt na een woord of gedrag van een ander, dienen we naar binnen te gaan om uit te zoeken waarom het gedrag van een ander ons beïnvloedt. Stel dat iemand je iets zegt of doet waar je van schrikt of je negeert, dan kun je dat afdoen door “dat zal aan die ander liggen” of met “dat zal wel een reden hebben”. Mij leerde het, dat het de moeite waard is om te onderzoeken. Ik las ooit: “Als jij iemand uitnodigt of uitlokt tot je een advies te geven, overweeg het dan op te volgen”. Gandhi zei ooit: “If you don’t meet God in the next person you meet, it is a waste of time looking for him any further”.

Naar binnen gaan en het voorval de aandacht geven die het verdient brengt ons (zelf-)inzicht. Ga maar na. Als jij de moeite neemt om van je ziel te horen wat die te melden heeft, zal de ziel de moeite nemen om jou te duiden waar het om gaat. Dit valt mij mijn hele leven al op.

Als iemand mij ont-vriend-t op facebook omdat ze me te veel op een van mijn leraren vindt lijken, leert mij dat, door naar binnen te gaan, dat ik te veel bezig was met de buitenkant. Met “gezien willen worden”. Als ik haar vervolgens tegenkom bij de biosuper en ze ontwijkt en negeert mij, ben ik treurig en heb ik op weg naar huis de pest in, maar blijf wel bij dat gevoel en bij dat voorval, om uit te vissen waarom zich dat voordeed, om vervolgens ‘s avonds om 21 uur mijn bed te kiezen en op dàt moment het inzicht gepresenteerd te krijgen dat ik mij alleen met me-zelf te bemoeien heb en (in mijn geval langdurig) naar binnen heb te gaan en de buitenwereld (even) te laten voor wat het is.

De aanval is de beste verdediging

Een inzicht kan nog zo waar of waardevol zijn. Als een ander zich geconfronteerd ziet kan die ervoor kiezen om jouw inzicht zonder ook maar één vraag de grond in te boren. Een nieuwe manier omarmen gaat vaak niet zonder horten of stoten. Omarmen impliceert, inzien; dat ik mijn eigen jarenlange gedrag bezie en mogelijk zou moeten corrigeren. Zo’n confrontatie zou immers kunnen betekenen dat mijn gedrag al die tijd verkeerd was. “Dàt laat ik mij niet zeggen!” Dat is wat ik vaak zie gebeuren. Houding, om je te verdedigen en om nieuwe materie buiten jezelf te houden. Houding, om de aanval te openen en de ander op een misselijke, oneigenlijke manier aanvallen; ad hominem: “De man spelen in plaats van de bal”. In het engels spreekt men van logical fallacies. In therapeutentaal heet dat overdracht of projectie (ennoia.nl/wat-is-projectie). We leggen onze onvrede bij een ander neer. “Is het echt zo simpel? Dat bestáát niet! Ik zaag alle poten onder je stoel vandaan!” Dat werk dus. Brrr.

Hoe komt dat toch?

Hoe komt het toch dat we ons als volk zo kinderlijk gedragen? Dat is toch raar? En schandelijk tegelijk. Ik heb er eerder over geschreven. Sinds de heksenjachten is hier geen kennis meer van hoe je als mens opgroeit in eigenwaarde en zelfvertrouwen en zijn we sinds de kerk tot slaaf gemaakt van een systeem. Anno nu kan dat mooi veranderen. Aquarius is Waterman, de waterdrager. “Water is een symbool van vrijheid; probeer water maar eens te houden”.

Zolang het volk het slikt, gaan we ermee door

Letterlijk gezien klopt dit als een bus. Ik kan niemand overtuigen dat biologisch voedsel beter en gezonder voor je is, zelfs niet als ik aantoon dat men zichzelf vergiftigt als men conventioneel voedsel blijft eten. Door monocultuur zijn landbouwgronden uitgeput, dus ontdaan van alle voedingsstoffen, en hebben we nu op grote schaal chemisch-synthetische landbouw en veeteelt die in ons conventionele voedsel voorziet. Dat het nergens naar smaakt en nauwelijks nog bouwstoffen bevat nemen we voor lief en slikken zelfs de giftige smaakversterkers voor zoete koek. Letterlijk ook weer. Kortom, zolang het volk het slikt, gaan we ermee door. Maar dan nog letterlijker. Intussen is gentechnologie onderdeel van ons voedselpakket aan het worden en is de volgende stap dat GMO-gekweekt voedsel de norm gaat worden. De farma staat klaar om mensen weer “aan het werk” te krijgen zodra ze omvallen; geef ze brood en laat ze spelen. Pilletje d’r in en klaar, en voor de rest van je leven blijven slikken. Wie profiteert ervan? Voor wie is dat goed? (“Qui bono??”)

Onwetend

Nu is er nog niets aan de hand zeg je, want je voelt je goed. Ik zeg: je weet niet beter. Je gedraagt je hoe het hoort, gaat braaf naar school, haalt goeie cijfers, betaalt huur en belasting, huisje boompje beestje… Tot je net als Doe Maar roept: “Is dit alles? Een kind een huis een auto en elkaar.” (http://youtu.be/ZwOAR7SsUmc)

Is dit alles?

Nee, dit is niet alles. Zo hoort een mens niet te leven, met regeltjes om te doen “zoals het hoort”, zonder het openlijk uiten van zijn creativiteit, zonder die ruimte en vrijheid, zonder zijn buren te kennen. Alléén leven in een samen-leving, zonder “samen te leven”. We negeren de functie die het gevoel heeft.

Wij mensen hebben meer in huis dan dat. Wij kunnen veel meer dan “een huis een baan een auto en elkaar” – dat is als “divide et impera” uit het geschiedenisboek. Wat wij te doen hebben, is te luisteren naar ons gevoel – en daar consequent uit handelen.

Verantwoordelijkheid nemen is de volgende stap

Zodra het hart -ons gevoel- weer mee mag doen, gaan we anders in het leven staan. Dat vraagt dus eerst een verandering van mentaliteit. “Het is de kunst om niet te kijken naar hoe de meeste mensen het doen. Durven te staan voor wat werkelijk belangrijk is.” Dat vraagt verantwoordelijkheid nemen voor je zelf, voor je eigen leven. Het vraagt initiatief te nemen.

Wat gebeurt er als je niet naar de ziel luistert?

We veranderen niet zomaar. Tenzij het misgaat, door ziekte of ongeluk. Ons lichaam geeft signalen af. Kleine of -zo nodig- grote ongelukken. Of ziekte. De ziel lijkt te roepen: “Wie niet horen wil, moet maar voelen”. Ouch!

Als wij niet goed voor ons zelf, ons lichaam en ons welbevinden zorgen, door verkeerde beslissingen ten aanzien van voedsel of (overmatig) gedrag zoals roken of te weinig of verkeerd bewegen… dan geeft het lichaam signalen af. Pijn. Ongemak. Ziekte. Grof gezegd voorziet (de opleiding van) onze dokter niet in emotionele, mentale of andere aspecten en schrijft veelal pillen voor die weer een extra belasting voor het lichaam blijken te zijn. Wat er tegelijkertijd óók gebeurt, is dat we officieel als “ziek” te boek staan en dan de gelegenheid krijgen om naar binnen te gaan en daar een verandering van levenshouding kunnen bewerkstelligen. Wel eens opgevallen?

Stap één: mentaliteitsverandering

Onze mentale attitude is leidend. “Het lichaam liegt nooit” is een indicatie dat er iets mis is als we ons gehinderd zien door ziekte of ongeluk. Dan is het zaak te bezien wat je verkeerd doet, je lichaam geeft dat aan immers. We hebben het dan over onze ziel trouwens. Die brengt ons een boodschap. Een lichaam doet niet zoveel zonder ziel hoor. Sla de krant er maar op na. Wat betekent het als in de krant staat: “…het ontzielde lichaam werd gevonden”? Nou dan. Die ziel heeft een functie. Ons gevoel heeft een functie maar die weten wij niet meer. Tijd om daar eens naar te luisteren.

Zeker van je zaak

We horen weer zeker van onze eigen zaak te zijn. Toen ik een psych vroeg hoe onze levenshouding dient te zijn, zei hij deze onsterfelijke woorden: “Kijk films” oftewel: “Zoek het zelf maar uit” en “Kijk naar hoe ze dat in films doen”. Mijn hartgrondige reactie zal ik je besparen. Maar ik heb intussen wel een rijtje films en boeken geselecteerd, voor de fun!

Films: As it is in heaven (Så som i himmelen, 2004), The answer man (2009), Avatar (2009), Kung Fu Panda 1 en 2 (2008/2011), Verschrikkelijke Ikke (Despecable Me 2010/2013), La belle verte (1996 - aanvankelijk is deze film geweerd!), Grown Ups (2010), The peaceful warrior (2006, ook op youtube), Pay it forward (2000), Kumare (2011 - ook op youtube), Gandhi (1982), Network (1976) en V for Vendetta (2005). 
Bovendien van eigen bodem Panopticon (ook op youtu.be/FUyB0Tsj6jE) en niet te vergeten het indrukwekkende document Ungrip (youtu.be/tScuHwVtRcY), films die (enerzijds vrijheid en anderzijds) het gebrek aan soevereiniteit van ons dagelijks leven aan de kaak stellen. 
Aanvulling: Panopticon heeft inmiddels vervolg gekregen over de EU in Brussel: "Peter Vlemmix - EUROMANIA Uncovering The European Union (youtu.be/cO4Ayo4mYZg) [update 20.11.2014]

NB: hoe je dat kunt downloaden lees je hier: Filmpje...!

Boeken: Celestijnse belofte, The peaceful warrior/de weg van de vreedzame krijger, Da Vinci Code, Vader Aarde en de aardse taal. Deze laatste veegt overigens de voorgaande boeken in één beweging in het mandje “lichte lectuur”.

Ons doel is.. gelukkig zijn

Onze ziel is deel van ons, wil ons gelukkig zien en doet met ons mee. Het is onze taak immers om gelukkig te zijn, dus de dingen te doen die wij leuk vinden. Je geeft je gevoel de ruimte door voorbij de input van het gedachtenkastje te groeien. Ons verstand doet ons alle kanten op rennen maar weet niet alles. Onze ziel wil niets anders dan gelijkwaardige partner zijn. Door de boodschap van ons gevoel te horen en op te volgen, kunnen we het verstand weer in dienst van het gevoel stellen

Ter relativering: We zien allemaal alléén ons eigen stuk; dat maakt onze eigen belevingswereld

Wat je ook aan te merken hebt over dit artikel: je hebt altijd gelijk. Altijd. Tuurlijk!

Ik beschrijf alleen maar mijn levensvisie. Jij kent alleen de jouwe en ziet jouw wereld die hoogstwaarschijnlijk afwijkt van de mijne doordat je andere ervaringen hebt. Mooi toch! Dan hebben we wat te doen hier, anders zouden we ons maar vervelen.

Verschil tussen oordeel en voordeel

Een oordeel is volgens mij veelal een (verstand-elijke in plaats van hart-elijke) mening gevormd door gewoonte, normen en waarden, “doen zoals het hoort” vanuit de intens kille “doe nou maar wat ik zeg” opvoeding. Dit is wat ik constateer. Ik probeer het op te tekenen zonder oordeel. Als iets harte-loos overkomt, mag je dat zo benoemen, toch?

Het staat je vrij jouw voordeel te doen met deze inzichten zoals ik mijn voordeel ermee doe als ik iemand om raad vraag omdat ik het even niet weet. We zijn er nu toch. Kunnen we net zo goed elkaar helpen en samen lol maken. Dat zie ik onze kinderen al doen. Zorgeloos. Belangeloos kennis uitwisselen en van elkaar leren. Nu wíj nog.

Tip - meld je aan voor de nieuwsbrief en ontvang de volgende weblog in je mailbox